#1: Mózg chce więcej. Dopamina. Naturalny dopalacz.

Nie pamiętam, kiedy ostatnio jakaś książka tak niesamowicie poukładała mi w głowie tak wiele różnych tematów związanych z zachowaniem ludzi. Nie zliczę nawet, ile olśnień i momentów „Aha!” miałam podczas tej lektury.

„Mózg chce więcej” to książka pop-neuronaukowa o dopaminie i jej wpływie na nasze zachowanie. Każdy z nas słyszał o dopaminie i tym, że jest jednym z neuroprzekaźników odpowiedzialnych za szczęście. To zbytnie uproszczenie i po przeczytaniu tej książki powiedziałabym wręcz, że dopamina jest w dużej mierze odpowiedzialna za nasze nieszczęście. Z książki tej dowiesz się, dlaczego i jak dopamina pomogła naszemu gatunkowi przetrwać; oraz o tym, dlaczego odpowiada za nasze nieszczęście i uzależnienia, jak też za kreatywność, innowacyjność… a nawet poglądy polityczne.

#2: Mózg nie służy do myślenia: Siedem i pół wywrotowych lekcji o mózgu

Lisa Feldman Barrett zyskała sławę po wydaniu swojej pierwszej książki „Jak powstają emocje. Sekretne życie mózgu”. Niecałe dwa lata temu na rynku pojawiło się jej nowe dziecko, w którym znajdziecie osiem (a tak naprawdę siedem i pół) krótkich esejów z podsumowaniem najnowszych badań neuronaukowych opisujących działanie mózgu. Barrett jak to Barrett, obala swojej książce wiele mitów.

„Mózg nie służy do myślenia” to krótka książka, więc polecam tym, którzy nie mają czasu zabierać się za 300- lub 500-stronicowe pozycje. Najbardziej podobał mi się rozdział czwarty.

#3: The Inflamed Mind: A Radical New Approach to Depression

 Wg. ekspertów w ciągu najbliższych 20 lat depresja stanie się #1 powodem niepełnosprawności na świecie. W „The Inflamed Mind” Bullmore wyjaśnia, w jaki sposób i dlaczego depresja ma podłoże fizjologiczne — w postaci stanu zapalnego organizmu — a nie mentalne/emocjonalne. Bullmore tłumaczy wszystko w tak prosty i przekonujący sposób, że będziecie się zastanawiać, dlaczego nikt wcześniej nam o tym nie powiedział. To nowe spojrzenie na depresję tłumaczy również niską skuteczność dostępnych obecnie metod leczenia tej choroby oraz pokazuje, jak kluczowa jest rola diety i dobrego zdrowia fizycznego dla naszego dobrostanu psychiczno-emocjonalnego. Bardzo wartościowa pozycja, nawet jeśli nie masz zdiagnozowanej depresji.

#4: The Coddling of the American Mind: How Good Intentions and Bad Ideas Are Setting Up a Generation for Failure

Ta książka powinna być lekturą obowiązkową dla wszystkich rodziców, całego pokolenia Z, każdego, kto pracuje z pokoleniem Z i wszystkich osób, które chcą zrozumieć, dlaczego świat jest tak spolaryzowany, a ludzie (nad)wrażliwi i straumatyzowani. Choć książka ta jest mocno osadzona w amerykańskich realiach, dotyczy też nas. Lukianoff i Haidt opisują „kulturę nadmiernego bezpieczeństwa” (ang. safetism culture) i to, jak straciliśmy umiejętność obcowania z ludźmi, którzy mają inne opinie niż my. Opisują sześć trendów społeczno-kulturowych, przez które staliśmy się tak wrażliwi i nietolerancyjni wobec innych oraz pokazują, co nas czeka, jeśli nie przestaniemy żyć w świecie naszych komfortowych i homogenicznych baniek.

#5: Co ci się przydarzyło? Rozmowy o traumie, odporności psychicznej i zdrowieniu

Nazwisko Oprah’y dało mi mylne przekonanie, że to nie jest książka dla mnie, bo jest zbyt mało naukowa. W związku z tym przeczytałam ją dopiero w tym roku, choc tak głośno było o niej już wcześniej. Rzeczywiście wolałabym, aby była napisana jak normalna książka pop-naukowa, a nie w formie rozmowy-wywiadu, ale pomimo tego, jest to naprawdę dobra pozycja. Do tej pory myślałam, że słowo „trauma” zarezerwowane jest dla naprawdę ekstremalnych wydarzeń. Jak tłumaczy jednak Perry — jeden z wiodących ekspertów od rozwoju mózgu i traumy — większość z nas „normalnych ludzi" przeszła przez (jakąś) traumę. Perry wyjaśnia, w jaki sposób doświadczenia z wczesnego dzieciństwa kształtują nasz mózg i układ nerwowy i jak te doświadczenia wpływają na nasze zachowanie w życiu dorosłym. Nawet jeśli nie uważasz, że przeszedłeś traumę, warto przeczytać tę książkę. Pomoże Ci ona lepiej zrozumieć innych i spojrzeć na nich z większą empatią i akceptacją.

#6: Atlas of the Heart: Mapping Meaningful Connection and the Language of Human Experience

Gdyby ktoś mi powiedział, o czym jest ta książka, zanim ją przeczytałam, to pewnie nigdy bym po nią nie sięgnęła. „Atlas of the Heart” to encyklopedia emocji. Brown opisuje 87 emocji, ich definicje oraz podobieństwa i różnice między różnymi emocjami (np. to, jaka jest różnica między byciem zestresowanym a przytłoczonym). Nie brzmi to odkrywczo ani inspirująco, prawda? Jak się okazuje, szczegółowe zrozumienie różnorodnych emocji jest odkrywcze oraz inspirujące. Zrozumienie niuansów naszych odczuć pomaga nam lepiej zrozumieć siebie i innych. Co najważniejsze, jednak, jeśli dokładnie wiemy, co czujemy, to wiemy też co zrobić, aby pomóc sobie i innym i lepiej żyć.

#7: Wyznania socjopatki. Życie w ukryciu

Być może ryzykuję krytykę, ale fascynują mnie socjopaci i część mnie zazdrości im umiejętności. Może dlatego, że sama jestem nieco na spektrum autyzmu i czasami czuję się jak upośledzony kuzyn socjopatów. W „Wyznaniach socjopatki” socjopatka M.E. Thomas opisuje, jak wygląda życie i co się dzieje w głowie wysoko funkcjonującego socjopaty — od bezwzględnej manipulacji, przez brak empatii, po brak wyrzutów sumienia i strachu. Jeśli interesują Cię inni ludzie i to, jak działa ich umysł, ta książka jest świetną pozycją na weekend.