Co składa się na motywację?

Jeśli mielibyśmy rozpisać motywację do pracy jako równanie, pieniądze by się w tym równaniu oczywiście znalazły. Nikt z nas w końcu nie pracuje za darmo. Zakładam jednak, że wielu z Was znajduje się w sytuacji, w której musicie dbać o odpowiednio wysoki poziom zaangażowania pracowników, którzy już zarabiają niemało, którzy mają środki na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb lub w sytuacji, w której chcecie zwiększyć zaangażowanie ludzi do pracy, ale nie możecie sobie pozwolić na podwyżki.

Według badań behawioralnych, jest wiele innych (ważniejszych) elementów, które wpływają na motywację.

Jak motywować ludzi do pracy? Po pierwsze: Nie demotywuj

Demotywator #2: Bycie niedocenianym

Niedocenianie pracy innych jest kolejnym gwoździem do trumny budowania motywacji. Wydaje się to być intuicyjne, a jednak błąd ten jest często popełniany przez przełożonych i managerów. Pamiętaj, że ludzie (wbrew temu co pisał Adam Smith) nie pracują dla pieniędzy. Jeśli ich praca nie będzie doceniana, nie będą do niej zmotywowani.

Demotywator #3: Ignorowanie starań i wysiłku włożonego w pracę

Mówi, że liczą się wyniki, nie nakłady. I prawda — jeśli chodzi o odnoszenie sukcesu i osiąganie celów, liczą się wyniki, nie nakłady. Nikogo nie będzie obchodzić, ile czasu spędziłeś nad projektem. Ważne jest, jakie są jego efekty.

Inaczej jednak mają się sprawy, jeśli chodzi o budowanie (i niszczenie) motywacji. Niedocenianie wysiłku, jaki ktoś włożył w pracę potrafi zabić motywację. Niedocenianie wysiłku obniża motywację w każdej sytuacji, choć oczywiście szczególnie wtedy, gdy efekty pracy danej osoby nie zostają wdrożone lub gdy projekt nie odnosi sukcesu. Wtedy nie dość, że nie ma biznesowych mierników sukcesu, to nie ma też tych bardziej personalnych, w postaci pochwały od przełożonego lub kolegi.

Demotywator #4: Przypomnienia, że ktoś jest nisko w hierarchii

Nikt z nas nie lubi być nisko w hierarchii. Jeśli jest hierarchia, to są też osoby, które znajdują się na jej samym dole. Nie oznacza to jednak, że trzeba tym ludziom o tym przypominać. Jak pokazują badania behawioralne, wszelkie oznaki bycia nisko w hierarchii powodują, że ludzie są mniej skorzy do pracy. 

Jednym z najprostszych sposobów na pokazanie komuś, że jest nisko w hierarchii jest posadzenie go w bezosobowym kubiku i niepozwolenie mu na urządzenie go po swojemu, np. poprzez powieszenie zdjęć rodziny czy utrzymanie takiego porządku lub bałaganu, jaki sobie życzy. Dla wielu osób równie nieprzyjemnym sygnałem bycia nisko w hierarchii jest modny obecnie system biurek rotacyjnych, kiedy to pracownik nie ma swojego stałego miejsca pracy, tylko siada tam, gdzie akurat, przypadkiem, w danej chwili jest miejsce.

 Po drugie: Odpowiednio motywuj

Motywator #2: Bycie docenianym

Skoro bycie niedocenianym tak demotywuje, to bycie docenianym musi motywować. I tak też jest.

Kilka lat temu Dan Ariely przeprowadził ciekawe badanie w jednej z fabryk produkujących mikroprocesory. Pracownicy tej fabryki, którzy dostawali pensję co tydzień, zostali podzieleni na cztery grupy. Osoby w pierwszej grupie dostały premię finansową. Druga grupa pracowników zamiast bonusu finansowego dostała bardziej osobistą nagrodę – voucher na pizzę, którą mogli zjeść ze swoją rodziną (co było ważne i podkreślane w komunikacji do pracowników, gdyż chodziło o pokazanie, że firma dba o życie prywatne swoich pracowników). Trzecia grupa dostała jako nagrodę werbalną pochwałę od przełożonego. Czwarta grupa była tzw. grupą kontrolną, czyli nie otrzymała żadnego bonusu. Jakie były wyniki badania?

W dniu otrzymania premii, wydajność pracy we wszystkich trzech grupach, które otrzymały jakiś bonus, wzrosła. Grupa, która otrzymała premię finansową złożyła o 4,9% więcej procesorów niż grupa kontrolna. W grupach, które otrzymały vouchery na pizzę oraz werbalną pochwałę od przełożonego poziom wydajności pracy był (odpowiednio) o 6,7% i 6,6% wyższy niż w grupie kontrolnej. Innymi słowy, nie było istotnej statystycznie różnicy między poziomem motywacji osób, które dostały voucher na pizzę a tymi, które dostały werbalną pochwałę. A w obu tych grupach wydajność pracy była wyższa niż wśród osób, które dostały bonus finansowy.

Jeszcze ciekawsze jest to, co się wydarzyło się później. Dzień po otrzymaniu premii, wydajność pracy osób, które dostały bonus finansowy, w porównaniu z grupą kontrolną, spadła o 13,2%. W sumie, na przestrzeni tygodnia, wydajność pracy osób, które dostały bonus finansowy była o 6,5% niższa niż osób z grupy kontrolnej, które nie otrzymały żadnej premii. Ludzie stwierdzili „Wczoraj mi zapłaciliście premię, to składałem. Skoro dzisiaj bonusu nie ma, to po co mam się wysilać.”

Jak pokazuje to badanie, ludzie nie traktują premii jako wynagrodzenia za pewien okres pracy. Racjonalnie oczywiście, wiedzą, że premia jest nagrodą za pewien okres (tydzień, miesiąc, kwartał, rok). Nieświadomie jednak stosujemy skrót myślowy, w efekcie którego premia ma pozytywny wpływ na nasze zachowanie tylko w momencie, kiedy jest wypłacana. Chwilę później zostaje jedynie rozczarowanie i percepcja, że „dzisiaj płacą nam mniej niż dostaliśmy wczoraj”. 

Motywator #3: Osiąganie

Kolejną rzeczą, która motywuje nas do pracy to osiąganie celów i odnoszenie sukcesów. Te cele i sukcesy nie muszą być duże. Mniejsze znaczenie ma dla naszego umysłu wielkość czy wartość nagrody, za to ważna jest częstotliwość i fakt wystąpienia.

Planując pracę innych, zastanów się, jak możesz ustawić cele, aby dać ludziom poczucie osiągania celów – nawet malutkich, ale regularnie.

Motywator #4: Poczucie więzi z innymi

Człowiek to istota społeczna, co każdy, kto kiedykolwiek pracował w firmie, w której panują słabe relacje, wie. Z własnego doświadczenia powiem, że chyba nie ma nic gorszego niż praca w miejscu, w którym panuje toksyczna atmosfera i klimat „każdy sobie rzepkę skrobie”.

Dbaj o to, aby ludzie chcieli i mogli budować dobre relacje ze współpracownikami. Stwórz kulturę wychodzenia na wspólne lunche. Organizuj wyjazdy integracyjne. Zachęcaj pracowników do rozmawiania ze sobą na tematy inne niż zawodowe i do poznawania ludzi, którzy są po drugiej stronie ekranów i maili.

Motywator #5: Rozwój i (współ)tworzenie

Każdy, kto był kiedyś dzieckiem (czyli każdy) wie, ile satysfakcji płynie z kreowania. Ludzie lubią tworzyć. Lubią też mieć poczucie więzi z innymi, więc tym bardziej lubią współtworzyć.

Jak pokazują badania behawioralne, jednym z ważniejszych czynników budujących motywację do pracy jest poczucie rozwoju i budowania swojego „życiowego CV”, czyli zbierania nowych doświadczeń i uczenia się. Może dlatego Dzień Świstaka jest takim silnym demotywatorem – nikt z nas chyba nie lubi robić tego samego w kółko.

Zaprojektuj miejsce i tryb pracy tak, aby osoby z Twojej firmy miały możliwość uczenia się i tworzenia, szczególnie razem z innymi.

Dlaczego pieniądze szczęścia nie dają?

Pierwsza i najważniejsza pułapka myślenia

Umysł ludzki jest leniwy i nie lubi się wysilać. Jeśli nie jest to sprawa życia i śmierci lub nasza uwaga nie zostanie na czymś skupiona na dłużej, działamy automatycznie, nawykowo i stosujemy skróty myślowe. Jednym z takich skrótów myślowych jest skrót dotyczący motywacji i pieniędzy. 

Dwa światy

W codziennym życiu funkcjonujemy w dwóch światach, które rządzą się różnymi prawami. Pierwszy świat to świat norm transakcyjnych, w którym walutą są pieniądze. Są rzeczy, które zrobimy tylko wtedy, gdy ktoś nam za nie zapłaci. Są też rzeczy, za które bez zastanowienia płacimy innym i jest to normalny stan rzeczy. Jeśli zepsuje mi się samochód, dzwonię po lawetę, aby przyjechał do mnie jakiś miły pan i za 500 PLN odholował samochód do serwisu.